سخن سردبیر
در وسعتی میان دو کوه، بوستانی از بوستان های بهشت است. در آن جا فرزندی فرزانه از نسل پیامبر خاتم (ص) چندی زیسته و درخشیده است و در تنهایی خاندان رسول (ص) و در برابر چشمان نگران آل علی (ع) گام در وادی رضای الهی و سر بر بستر شهادت نهاده است.
غریبی، آشنای اهل ولایت و محبّت.
آشنایی ، غریب نواز و اهل بذل و عنایت.
تنها آمده است، بی هیچ همسر و فرزند! تا اعلام کند آمدنش هجرت است، نه سیر و سیاحت!
تنها آمده است تا در سرزمین پهناور شیفتگان زلال ولایت، قلب هزاران هزار جوینده گم کرده راه را به نور ایمان بیاراید.
آمده است تا رواق های بلند حرمش ، همواره مأمن دلهای خسته و پناه آهوان رمیده از دام دل و دانه دنیا باشد.
امام « علی بن موسی (ع) » یگانه عصر خویش در علم و فضیلت و تقوا بود ، امّا چونان دیگر امامان (ع) در تنگ های حکومت حاکمان ناشایست و قدر شناسی مردم ، طلوعی در پشت ابرها و غروبی زود هنگام و غمگین نانه داشت!
چنان که حضرت بارها و بارها یاد کرده بود، سرزمین خراسان محل شهادت آن گرامی شدو این شهادت هر چند بر مردمان این سامان گران آمد ،امّا می توان باور داشت که شعاع ولایت و محبّت و رأفت آن عبد صالح الهی و آن حجّت بالغه خداوند آن چنان مبارک وارجمند بود که گستره این سرزمین پهناور را به نور تشیع روشن ساخت و مصداق کامل آن نوید الهی شد که فرمود:« کافران در تلاشند تا نور الهی را با دهان (و ابزارهای مادی و ناکار آمد ) خویش خاموش کنند، ولی خداوند نورش را به تمامت فروزندگی می بخشد، هر چند کافران خوش نداشته باشند.» (سوره الصف آیه 8).
امید است این نشریه بتواند شعاعی هر چند اندک از پرتو همواره فروزنده آن امام را به تصویر بکشد و این تلاش مورد رضای آن امام رئوف قرار گیرد.
اجمالی از زندگانی امام رضا (ع)
امام علی بن موسی الرضا (ع) ، هشتمین امام شیعه ، درروز 11 ذی القعده 148 هـ .ق در شهر مدینه ، جهان را به نور وجود خویش روشن ساخت.
نام شریف او «علی» و کنیه معروف آن حضرت «ابوالحسن» و لقب های مشهور آن گرامی «رضا ، غریب الغرباء ، معین الضعفاء ، شمس الشموس و انیس النفوس» است.
پدر و مادر:پدر بزرگوار حضرت رضا (ع) ، امام موسی بن جعفر (ع) هفتمین امام شیعه است و مادر گرامی آن حضرت ، بانوی مکرّمه ای به نام «تُکتم » که «نجمه» نیز نامیده می شد و زمانی که خداوند فرزندی چون «علی بن موسی» (ع) به وی عنایت کرد ، او را «طاهره» نامیدند ، چرا که صدف وجودش ، گوهری چون امام معصوم را در خود پرورش داده بود.
همسر:امام رضا (ع) از بانویی پاک سرشت به نام « سبیکه» دارای فرزندی شد که او را « محمد» نام نهاده و « جواد» لقب دادند.هنگامی که مأمون بر اساس اهداف سیاسی خود، حضرت رضا (ع) را بر خلاف میل آن گرامی از مدینه به طوس آورد ، به منظور دستیابی به هدف خویش ، دختر خود را که «ام حبیبه» نام داشت به ازدواج امام رضا (ع) در آورد ، ولی «ام حبیبه» هرگز به خانه امام راه نیافت و همچنان دوشیزه باقی ماند.
فرزند :نظریه مشهور در میان عالمان شیعه این است که حضرت رضا(ع) تنها یک فرزند پسر به نام « محمد بن علی الجواد » داشته است . گرچه برخی منابع دو یا پنج فرزند برای آن امام نام برده اند.
امامت :امام علی بن موسی (ع) به سال 183 هـ . ق در سن 35 سالگی- پس از رحلت پدر ارجمندش موسی بن جعفر (ع) - به امامت رسید. دوره امامت آن حضرت 20 سال استمرار یافت و چنان که خود فرموده بود ، از سفری که مأمون بر آن گرامی تحمیل کرد، هرگز به وطن خویش بازنگشت و در سرزمینی دور از زادگاه و خانواده اش ، به سال 203 هـ در سن 55 سالگی ، مظلومانه به شهادت رسید و در دیار « توس» آن جا که اکنون
« مشهد» نام گرفته است ، بدن مطهرش مدفون شد.
امامت علی بن موسی (ع) : زندگی و شخصیّت
امامان شیعه ، در دو زمینه باید مورد توجّه قرار گیرد:
1)شخصیّت عملی و علمی و اخلاقی و اجتماعی آنان. 2) شخصیّت معنوی و الهی ایشان. تعیین ارزش هر یک از این دو بعد شخصیّت امامان و ترجیح یکی بر دیگری کار آسانی نیست، ولی از آن جا که امامت و ولایت اهل بیت ( ع) ، مشخّص ترین ویژگی آنان به شمار می آید ، محقّقان به نقل نصوص و روایات معتبر و مستند بیشتری پرداخته اند.
شخصیّت معنوی امام رضا (ع)
بخشی از جلوه های معنوی آن حضرت را از اخبار نقل های تاریخی می توان در بیان فهرست گونه زیر خلاصه کرد :1)در شب کم می خوابید و بیشتر آن را به عبادت سپری می کرد.2)بسیاری از روزها را روزه داشت و به ویژه روزهای اول ، نیمه و آخر هر ماه را روزه می گرفت و می فرمود : اگر کسی این چند روز را روزه بگیرد ، به شخصی می ماند که تمام عمر ،روزه بوده است.3)سجده هایش بسیار طولانی بود، به گونه ای که اگر پس از نماز صبح در برابر حضرت حقّ به خاک می افتاد تا دمیدن آفتاب صبحگاهی همچنان در سجده بود.4)قرآن بسیار تلاوت می کرد و اُنس امام (ع) با قرآن چنان بود که جز از آن نمی گفت و پاسخ او به هر پرسشی از قرآن بود. تمثیل های او نیز برگرفته از قرآن بود.5)هنگامی که در بستر خواب قرار می گرفت ، به یاد خدا و تلاوت قرآن مشغول می شد.6)همواره ذکر خدا را بر زبان داشت.7)از خدا سخت می ترسید.8)در غیر نماز نیز به مناجات با خدا اُنس داشت.9)بسیاری وقت ها به خواندن نماز اشتغال داشت.
شخصیّت علمی امام رضا (ع)
امام هشتم (ع) چونان نیاکان وارسته اش از مقام علمی والایی برخوردار بود تا آن جا که وی را « عالم آل محمّد (ص) » لقب داده اند.
اباصلت از محمّد بن اسحاق بن موسی بن جعفر نقل کرده است : « امام موسی بن جعفر (ع) ، به فرزندانش می فرمود: برادرتان ، علی بن موسی ، دانای خاندان پیامبر (ص) است. نیازها و پرسش های دینی خود را از وی فرا گیریدو آنچه را به شما تعلیم داد، به خاطر بسپارید ، چه این که بارها
پدرم امام صادق (ع) به من فرمود : دانای خاندان پیامبر (ص)
در نسل توست و ای کاش من او را درک کرده ، می دیدم.»
آگاهی امام (ع) از ادیان ومکاتب
امام (ع) علاوه بر این که برای پرسش های مختلف
عالمان ادیان ومکاتب ، پاسخی در خور داشت ، برمبنای
اعتقادی شخص مخاطب سخن می گفت و استدلال می کرد و
این مظهر دیگری از توانمندی علمی امام (ع) بود. امام (ع) با اهل تورات ، به توراتشان ، با رهروان انجیل ، بر مبنای انجیل و با حاملان زبور به زبور استدلال می کرد و با هر فرقه و گروهی با مبانی خود آنان سخن می گفت.
انتظار امام از محبان
امام علی بن موسی (ع) مانند سایر امامان شیعه همان راهی را رفته که پیامبر اکرم (ص) آغاز کننده آن بوده است و همان انتظاری را از شیعیان خود دارد که پیامبر اکرم (ص) از همه مسلمانان داشته است.
اگر امام در روایات به خورشید تشبیه شده است، برای این است که دوستانش از نور هدایت و دانش و اخلاق او بهره گرفته ، زندگی فردی و اجتماعی خود را با آن روشن سازند.
کسانی که خود را دوستدار اهل بیت می دانند ولی در مرحله عمل و رفتار و زندگی ، شباهتی به آنان ندارند و رهنمودهای آنان را به کار نمی بندند مانند افرادی هستند که در پرتو خورشید قرار گرفته اند امّا چشمان خود را بسته ، از مسیری دشوار و پر خطر عبور می کنند. اگر خداوند ، پیامبران و امامان را در جامعه بشری قرار داده و به آنها اجازه داده است برای بیدار ساختن مردم و جذب آنان به دین ، معجزات یا کراماتی از خود نشان دهند ، برای این است که انسان ها به حقانیّت آنها پی ببرند و به دنبال آنان راه سعادت را بپیمایند.
امامان ، معلّمان بشرند و باید درس خداشناسی ، اخلاق و انسانیّت را از آنان آموخت و از این طریق به سعادت حقیقی دست یافت. کسانی که خود را شیعه و محب اهل بیت می دانند و معرفی می کنند باید نشانه هایی از علم و معرفت و اخلاق و دینداری معنویت و عبادت آنان نیز در وجود خود داشته باشند .وبه فرموده امام صادق (ع) «زینت اهل بیت باشند»
سخن آخر
نکته های زیبا و آموزنده در آموزه های مکتب رضوی بسیار است و مجال این نشریه اندک.از ین رو به آنچه یاد شده، اکتفا می کنیم و این مجموعه را با نویدی خوش و با ترسیمی امید بخش از آینده زندگی بشر در کره خاکی به پایان می بریم.
معرفی کتاب
سیره امام رضا (ع) نویسنده دکتر محمد صالحی
که به طور فشرده از تاریخ زندگی حضرت ،مادر،برادران،
خواهران ،آن حضرت سخن به میان آمده است واشاره ای به زندگی امام موسی بن جعفر (ع) از آنرو که درباره ایشان آثار متعددی نگاشته شده است خوداری شده است وحجم اصلی این اثر سیره حضرت رضا (ع)است
